DÖNÜŞÜM 1915

Franz KAFKA/ DİE VERWANDLUNG 1915

''Gregor!’’ dedi bir ses, annesiydi bu. ''Saat altı kırkbeş oldu. Yola çıkman gerekmiyor mu? ''

Franz KAFKA ‘ nın en popüler eserlerinden biridir Dönüşüm. Özgün adı Almanca Die Verwandlung olan eser, 1915 yıllında yayımlanmıştır. Dönüşüm; mevcut sisteme karşı olan bir başkaldırı, kapitalist düzen altından insanlığın ezilişi ve bu düzenden bir kaçış, bir dışavurumun anlatımıdır.

İnsanlığın var oluşundan beri süregelen sistem karşısından, yönetenlerin altında ezilen yönetilenlerin sesi olan kitaptır. Bu karmaşık durumun konu edildiği birçok kitap mevcut fakat Dönüşüm’ün farkı, Kafka ’nın insanı bir böcek ile eşleştirmesidir kuşkusuz. ‘’ Böcek ‘’ ler birçok insan tarafından sevilmeyen hayvanlardır ve böyle bir durum da bir insanın birdenbire böceğe dönüşmesi kötüymüş gibi gözükürken aslında bir özgürlüğün doğuşuna gem vurmakta.

Gregor SAMSA, bir ailenin bütün yükünü omuzlayan gezici pazarlamacı bir karakterdir. Anne - babası ve kardeşinin tüm ihtiyaçlarını karşılamak zorunda olan, zorunluluklardan dolayı sevmediği işte çalışan bir bireydir. Aslından işinden ve bulunduğu bu durumdan kurtulabilecekken, ailesine olan sevgisi ve sorumluluk bilinci nedeniyle maalesef kapitalist düzende ezilmeye mahkum bırakılmıştır.



Bu kadar sıkışmışlığın içinde, düzeni kabul etmiş görünse de istem dışı olarak dayanamayan bir iradenin kurtuluş yolu olarak seçtiği yol ‘’böcek’’ olarak karşımıza çıkmaktadır. Dış görünüm olarak bir böceğe benzese de insani özelliklerini korumakta. Samsa ‘nın da farkına varamadığı yeni halinde, sorgulamalarından okura bu durum açık bir şekilde iletilir. ‘’Samsa kendi kendine şu soruyu soruyordu ; ‘’ Müzik onu bu kadar duygulandırdığına göre, kendisine bir hayvan gözüyle bakılabilir miydi?


Gregor’un bu dönüşümü ile sistem karşısında ki yabancılaşması kalkmıştır. Fakat belirli bir otorite karşısında ki iletişimsizliği diğer bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ne kadar insani özelliklerini korusa da, konuşurken anlaşılamaması, düzen aşığı bireylerin dilinden konuşmaması nedeniyle Gregor, yenidünyasında yapayalnız kalmıştır. Yani aslında özgür ve olması gereken bir birey haline dönüşmüşken sadece belirli bir sistemi kabul etmeyen bireyin, mevcut düzen karşısında böcekten farkı olmadığını açıkça vurgular Kafka.



Gregor’ un patronu kapitalist düzeni ve ailesi de var olan otoriteyi temsil ediyor kitapta. Hiçbir şekilde bireye önemli kılmayan kapitalist düzen, bir bireyin başına herhangi bir şey gelmesine rağmen kişiyi yok olmaya bırakabiliyor. Burda da patronun, Samsa’ nın hasta olup işe gelmediği düşünüldüğünde işten direk olarak kovması, bu sistemde bireyin nedenli önemi olduğuna dikkat çeker. Bir otoritenin karşısında bir başkaldırı olarak görülen Samsa’ nın dönüşümü ise kişiyi toplumdan iterek, yalnızlaştırarak ölüme terk edilmesi olarak gözler önüne serilir.

Okura toplumsal bir aksaklığı açık bir dille anlatmayan Franz KAFKA, okurunu sıkmayan bir anlatım tarzıyla düşünmeye sevk etmiştir eserinde. Alışılagelmiş bir anlatım dışında olan kitap okumaya değer. Kitap ne kadar eleştirel gözükse de, sadece eleştirmekle kalmayıp belirli durum karşısında oluşan dışa vurum ile oluşan özgürlük yansımasıdır. 

Dönüşüm, Altıkırkbeş Yayın Kadıköy, 2014
Çevirmen: M. Kamil UTKU


FERONİA


Bunları da Beğenebilirsiniz

Hiç yorum yok:

Blogger tarafından desteklenmektedir.